Τρέχον τεχνολογικό καθεστώς και η καινοτομία του «ΕΛΑΙΩΝΑΣ»
Για την συλλογή και τυποποίηση υψηλής ποιότητας ελαιόλαδου, οι εταιρείες τυποποίησης ελαιολάδου στην Ελλάδα, όπως η ΜΙΝΕΡΒΑ, συλλέγουν δείγματα από διαφορετικές περιοχές και προμηθευτές, κυρίως από τους νομούς της Κρήτης και της Νότιας Πελοποννήσου, τη Μυτιλήνη, Κέρκυρα, την Αχαΐα και από τους νομούς της κεντρικής Ελλάδος, σε μια συνεχή προσπάθεια να επιλέξουν το προϊόν που ταιριάζει στο ποιοτικό προφίλ που επιθυμούν. Στην εφοδιαστική αλυσίδα του ελαιολάδου ο προμηθευτής μπορεί να είναι:
- Ο παραγωγός- Αγρότης ο οποίος έχει συλλέξει το καρπό και έχει προχωρήσει στην ελαιοποίηση και αποθήκευση του ελαιολάδου.
- Ο διαχειριστής του ελαιοτριβείου, ο οποίος έχει αγοράσει και αποθηκεύσει ποσότητα από τα επεξεργαζόμενα λάδια.
- Ο έμπορος ή μεσάζοντας, ο οποίος αγοράζει από τα δύο προηγούμενα στάδια , αναμιγνύει και εμπορεύεται.
Αυτή η διαδικασία της χαρτογράφησης γίνεται σε ετήσια βάση. Ξεκινά με την έναρξη της ελαιοκομικής περιόδου και τελειώνει με την συλλογή και ανάλυση όλων των απαραίτητων δειγμάτων. Η συλλογή των στοιχείων και η σύγκριση τους με αντίστοιχα στοιχεία προηγουμένων ετών αποτελεί τη βάση γνώσης για τις εταιρείες τυποποίησης ελαιολάδου. Τα στοιχεία της χαρτογράφησης κατευθύνουν την εταιρεία στην επιλογή του βέλτιστου δείγματος, στη γνώση της δυνατότητας κάθε περιοχής και ελαιοτριβείου και βοηθούν στη διασφάλιση της ποιότητας του ελαιολάδου στο ράφι.
Στο παρελθόν η ανάλυση περιοριζόταν στο οργανοληπτικό προφίλ του ελαιολάδου - ένταση αρωμάτων, πικρό πικάντικο φρουτώδες - και στο χρώμα του. Τα παραπάνω αποτελούν τη προσλαμβάνουσα ποιότητα από το καταναλωτή, δεδομένου ότι το χρώμα του τροφίμου φαίνεται στο ράφι ενώ τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά γίνονται αντιληπτά από τον κάθε καταναλωτή. Σήμερα η χαρτογράφηση του ελαιολάδου στην ελληνική επικράτεια περιλαμβάνει όλο το πακέτο των φυσικοχημικών αναλύσεων, ενώ δίνεται μεγάλη βάση στην ύπαρξη έστω και ίχνους επιμολυντών όπως φυτοφάρμακα και πλαστικοποιητές. Η γνώση αυτών των στοιχείων και η επεξεργασία των στοιχείων διαδοχικών ετών δίνει τη δυνατότητα στην εκτελούσα τη χαρτογράφηση εταιρεία να διασφαλίσει τη ποιότητα της παραγόμενης υπηρεσίας. Επιπρόσθετα, δημιουργεί τις συνθήκες για την συνεργασία μεταξύ εταιρείας και ελαιοτριβείου, παραγωγού και την ανατροφοδότηση των στοιχείων και την βελτίωση της ποιότητας του ελληνικού ελαιολάδου στο σύνολο της επικράτειας. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιούνται συστηματικά αναλύσεις, υγρής (LC- MS/MS) και αέριας χρωματογραφίας μάζας (GC–ECD),των συλλεγόμενων δειγμάτων, από διαπιστευμένα εργαστήρια στον ελληνικό και ευρωπαϊκό χώρο. Ο χρόνος που απαιτείται για την ανάλυση και την έκδοση αποτελέσματος, ο οποίος κυμαίνεται μεταξύ 2-4 ημερών από την παραλαβή του δείγματος, καθώς και η εξειδίκευση σε εξοπλισμό και προσωπικό των εργαστηριακών αναλύσεων, καθιστά την όλη διαδικασία εξαιρετικά πολύπλοκη και χρονοβόρα με σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στις εταιρείες τυποποίησης του ελαιόλαδου.
Η συσκευή ΕΛΑΙΩΝΑΣ στοχεύει στην ευαίσθητη και αξιόπιστη, ταυτόχρονη καταγραφή του σήματος 8 ηλεκτροχημικών στοιχείων κατάλληλα τροποποιημένων με στοιχεία βιοαναγνώρισης (ένζυμα ή απταμερή) ειδικά σχεδιασμένα για την δέσμευση και ανίχνευση συγκεκριμένων δραστικών ουσιών που συναντώνται ως επιμολυντές σε δείγματα ελαιολάδου, όπως τα οργανοφοσφωρικά chloropyrifoς και phosmet φυτοφάρμακα ή μέλη της οικογένειας των φθαλικών εστέρων. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ισχύοντα εργαστηριακά πρότυπα και οι αναλυτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από τα διαπιστευμένα εργαστήρια μπορούν να αναλύσουν υπολείμματα δραστικών ουσιών φυτοφαρμάκων και φθαλικών εστέρων με όριο ποσοτικοποίησης 0.01 mg/kg (10 ppb). Στόχος του ΕΛΑΙΩΝΑΣ είναι ο προσδιορισμός των υπολειμμάτων των φυτοφαρμάκων με ίδιο ή και μικρότερο όριο ποσοτικοποίησης (1-5 ppb) και η εξαγωγή αποτελεσμάτων ταυτόσημων με τις ισχύουσες μεθόδους ανάλυσης. Με την ανάπτυξη απλοϊκών τεχνικών προ-επεξεργασίας των δειγμάτων σε συνδυασμό με μακρορροϊκά συστήματα και την ανάπτυξη εξειδικευμένου λογισμικού, θα εξασφαλίζεται η αυτόματη και ελεγχόμενη μεταφορά, παράδοση και ανάλυση του υπό μελέτη δείγματος, από μη-εξειδικευμένους χρήστες. Επιπλέον μέσω της ανάπτυξης μίας εξελιγμένης διαδικτυακής πλατφόρμας διαχείρισης των δεδομένων θα είναι εφικτή η εξαγωγή κατάλληλων στατιστικών στοιχείων ικανών να παρουσιάσουν την ποιότητα των εξεταζόμενων δειγμάτων.
